KARAÇAY MALKAR NART DESTANLARININ GÜNÜMÜZE YANSIMALARI NASIL?
Destanlar, milletlerin başlarından geçen savaş, göç, doğal afet gibi yaşamlarında büyük izler bırakan olayları anlattıkları sözlü ve yazılı eserler olarak ifade edilir. Nart destanları Kuzey Kafkasya da yaşayan Karaçay-Malkar halkı başta olmak üzere Adige, Oset , Çeçen, Abhaz, İnguş halklarının binlerce yıldan bu yana ürettikleri destanlar olarak bilinir.
Karaçay Malkar destanlarının tarihi gelişimi
Rusların Kuzey Kafkasya’yı işgali ve 1864 yılında yaşanan büyük Kafkas sürgünü ile Kuzey Kafkasya’dan ayrılan Karaçay- Malkar halkı Osmanlı Devleti başta olmak üzere birçok coğrafyaya göç ettiğini dile getiren Dr. Yasemin Pehlivan , ‘’Kafkasya da kalanlar ise köyleri yakılıp yıkıldığı için toprakları ekonomik açıdan değersiz olan Kuban Vadisi’ndeki bataklıklara sürüldüler. Nart Destanları İsa’dan önceki çağlardan bugüne Kuzey Kafkasya halkalarının dilinde, müziğinde, sanatında yer etmesi ve destanların başlangıcı hakkında kesin bilgilere sahip olunmamasının yanında destanların yazının icadından önceki döneme ait izler taşıyor’’ dedi. Nart Destanlarının tüm kahramanlarında insana değer veren insanı yücelten özellikler taşıdığını ifade eden Pehlivan, Nart Destanlarının birçok halkın ortak ürünü olması özelliğiyle etnik farklılıklar gösteren ve değişik diller konuşan halkların kültürlerinde birleştirici rol oynadığını dile getirdi.
Nartlar ve Dünyadaki diğer destanlar arasındaki benzerlikler
Kuzey Kafkas Nart destanları ile Greek Destanları arasında benzeşen söylencelere sıkça rastlandığını ifade eden Dr. Yaşar Kalafat,’’ Nart Destanlarının M.Ö 2500 yıllarına kadar uzanan tarihsel bir süreci var. Antik Yunan, Venedik, Bizans ve Ceneviz ticaret kolonileri Karadeniz üzerinden Kuzey Kafkasya’ya girdiklerinde, Antik Yunanlıların çağdaşı ve bugünkü Çerkez halkı olarak adlandırılan Kafkas halklarından Karaçay ve Adige halklarının ataları olan Sint , Meot , Zikhlerle karşılaştılar ’’ dedi. Karaçay Malkar Destanları , Dede Korkut Hikayelerin den izler taşıyor. Dede Korkut destanlarında her kahramanın kendisine ait bağımsız bir destanı var. Bütün Türk boylarının sözlü geleneğinde olduğu gibi Karaçay Malkar Destanlarının büyük bir kısmı da manzum şeklinde yazılı. Nart kahramanı Örüzmek ile Dede Korkut hikayelerin de adı geçen Kazan oğlu Oruz bek , Uruz bek isimleri arasında benzerlik bulunduğunu söyleyen Dr. Sefer Solmaz bu benzerlik için,’ ’Konuları Altaylarda geçen pek çok kahramanlık hikayesi Oğuzlar tarafından Azerbaycan ve Doğu Anadolu’ya taşınması mümkün olduğu gibi, aynı efsanelerin Karaçayların atası Hun ve Kıpçak Türkleri tarafından Kuzey Kafkasya’ya getirilmiş olması da yüksek bir ihtimal ‘’ dedi.